KUMPİR?

Tereyağı, peynir, mısır, sosis, zeytin, bezelye, kısır, turşu… Rus salatası, İtalyan salatası, ketçap, mayonez, hardal… Bir insan bunların hepsini nasıl yiyebilir? Cevap tabii ki “kumpir“.

Kumpir, közlenmiş patatesin, farklı lezzetlerle buluşup lezzet üstü bir yiyeceğe dönüşmesiyle ortaya çıkan bir fast food yemeğidir. Başka bir deyişle özel bir fırında pişirildikten sonra daha dumanları tüterken patatesin içi yarılır, üzerine eklenen tereyağı ve kaşar peyniri patatesin aşkıyla eriyerek patatesin her bir hücresine dağılır ve bu sıcacık sevgi yumağı üçlü üşümesin diye üzerleri salam, sosis, mısır, kısır, zeytin, Amerikan salatası, turşu, ketçap, mayonez gibi daha bir çok malzemeyle kapatılır. Alınan her lokma bu aşkın ne denli güçlü olduğunu hissetmenize neden olur. İşte buna kumpir denir. Sarsıcı bir lezzettir.

Kumpir patates anlamına gelen Bulgarca bir kelimedir. Yugoslavya’da alüminyum folyoda pişirilen ve içine salata konulan patatese de “Krumpir” adı verilir. İngilizler de patatesin içine çeşitli soslar koyarak yerler.

Mangalın küllerinden doğup, kalori değeriyle sonsuzluğa uzanan “kumpiri, ona “krumpir” diyen Bulgar komşularımızdan almışız. Kelimenin asıl kaynağı ise Almanca. Bu dilde “grund” kelimesi “yer“, “”birne” ise “armut” anlamına geliyor. Eski Almanca bir kelime olan “grundbirne” yani “yer armudu” ile anlatılmak istenen, “patates “in ta kendisi. Zaten “kumpir” kelimesi Anadolu‘da doğrudan “patates” anlamında da kullanılmış.

Bugün çokça tükettiğimiz bir sebze olsa da “patates” Eski Dünya‘ya geleli hepi topu 400 – 500 sene olmuş. Anadolu‘ya ulaşması ise 19. yüzyılı bulmuş. Düşünsenize, Fatih Sultan Mehmet hayatında hiç patates yememiş. Kanuni çok az bir ihtimal yurtdışında yemiş olabilir.

Patates, maalesef bizim ülkemize geç (Yıl: 1991) gelmiştir. Yine de bence en çok değerini bilen Türklerdir. Çünkü ilk olarak Amerika'da keşfedilen patates, Kristof Kolomb sayesinde İtalya, Almanya, Rusya ve Fransa’ya ulaşmıştır. Ancak bu arkadaşlar nedense bu güzelim nimetin kıymetini bilememişler patatesi hayvan yemi olarak kullanmışlardır. Zamanla halk fakirlikten dolayı patates yemeye başlamıştır.

Patatesin kumpire dönüşüp ülkemize gelmesi ise rivayete göre Bulgar göçmenleri tarafından gerçekleşmiştir. Yukarıda da bahsettiğimiz gibi 20.yüzyılda Yugoslavya hala varken pişmiş patatesin içine salata konuluyor ve bu yiyecek “krumpir” olarak adlandırılıyormuş. Orada yaşayan Bulgarlar da bunu ülkemize getirmişler.

Aslında Dünya’nın pek çok yerinde kumpir benzeri lezzetler mevcuttur. Örneğin; Kumpir Amerika, Rusya ve İngiltere ‘de de “Baked Potato” adıyla karşımıza çıkar.

Ancak bu kadar bol malzeme seçeneğiyle sadece ülkemizde yapılmaktadır.

Evde Kolay Kumpir Nasıl Yapılır?

Malzemeler;

• 3-4 adet patates

• 1-2 yemek kaşığı kadar tereyağı

• 1 kase rendelenmiş kaşar peyniri

• tuz

(Üzeri için tercihe göre istenen malzemeler kullanabilirsiniz.)

• rus salatası

• kısır

• haydari

• mısır

• kornişon turşu

• ketçap

Yapılışı;

1. Patatesler yıkanarak bol suda haşlanır. Pişip pişmedikleri çatal batırılarak anlaşılabilir.

2. Daha sonra ocaktan alınarak suyu süzülür ve el yakmayacak kadar soğuduklarında kabukları soyularak geniş bir kaseye alınır.

3. Tuz, kaşar peyniri ve tereyağı eklenerek çatalla veya patates ezici ile patatesler ezilir.

4. Patateslerin içleri henüz sıcak olacağından tereyağı ve peynirler kolaylıkla eriyecektir.

5. Patatesler soğumadan uygun bir muffin kalıbına veya başka küçük bir kaseye bölüştürülür.

6. Üzerine kumpirde sevdiğiniz malzemeler yerleştirilir, veya sade olarak ketçap mayonezle servis edilebilir. Ben bu tarifte Rus salatası, kısır, haydari, mısır, kornişon turşu, ketçap kullandım. Zeytin dilimleri, konserve mantar, sotelenmiş sosisler, veya farklı salatalar da kullanılabilir. Çok bekletmeden servis yapmanızı öneririm.

7. Kumpir bekledikçe soğuyacağı için normalde de yeneceği zaman hazırlanan bir yiyecektir, size tavsiyem bu tarifi yapacaksanız patatesleri mümkün olduğunca servisten hemen önce ezerek fazla soğumalarına izin vermeyin, böylece daha lezzetli kumpirler hazırlayabilirsiniz, deneyeceklere şimdiden afiyet olsun.